“Een van mijn kinderen werd niet door Hamas, maar door zogenaamde ‘burgers’ ontvoerd en in Gaza in gijzeling gehouden” – Sombere stemmen van overlevenden uit overvallen kibboetsen

“Ik weet niet of ik weer in onze kibboets wonen zal, zolang deze ‘burgers’ op zichtafstand leven. En ik kom -zoals allen in de kibboets- van Israëlisch links.”  De pogrom van Hamas van 7 oktober 2023 vormt onverminderd een scherpe, traumatische cesuur voor de bewoners van de overvallen kibboetsen in het zuiden van de Joodse staat.

Deze tragische werkelijkheid komt haarscherp naar voren in het informatieve verslag van het studiebezoek aan Israël van antisemitisme-expert Stephan Grigat, leider van het Centrum voor Antisemitisme- en Racismestudie aan de Katholieke Hogeschool Nordrhein-Westfalen in Aken. Het centrum plaatste diens observaties en analyses op zijn website onder de titel “Nach der Zäsur. Begegnungen in Israel nach dem 7. Oktober” (17 april 2025).

Naast gesprekken met wetenschappers en journalisten bezocht Grigat met andere deelnemers aan de studiereis (maart 2025) het terrein van het Nova-festival en de kibboetsen Nir Oz, Nirim en Magen, plaatsen waar Hamas haar moordlust botvierde.

Daar ontmoetten zij in Nir Oz Efrat Machikawa, de nicht van de kort ervoor vrijgelaten 80-jarige gijzelaar Gadi Mozez. Ze vertelt over haar vertwijfeling en angst om het lot van familieleden, buren en vrienden. Iedere vierde bewoner van de slechts goed 400 inwoners tellende kibboets Nir Oz werd vermoord of ontvoerd. De schrikwekkende ervaring ook van Renana Yaacov. Haar man en twee zonen van 12 en 16 jaar werden naar de Gazastrook weggevoerd.

Renana Yaacov beschouwt de pogrom als direct uitvloeisel van het extremisme van Hamas en andere islamistische groeperingen. Een wereldbeschouwing die diep in delen van de Arabische samenleving wortelt. “Een van mijn kinderen werd niet door Hamas, maar door zogenaamde ‘burgers’ ontvoerd. En dan door ‘burgers’ in Gaza in gijzeling gehouden. Ik weet niet of ik weer in onze kibboets wonen zal, zolang deze ‘burgers’ op zichtafstand leven. En ik kom -zoals allen in de kibboets- van Israëlisch links.”

Adele Raemer woont sinds 1975 in de naburige kibboets Nirim. Zij is inmiddels de woordvoerder van de overlevenden van haar gemeente. Ook zij ziet een duidelijke cesuur na de massamoorden van 7 oktober. De vooruitzichten op een geweldloos samenleven in de nabije toekomst schat ze daarbij weinig optimistisch in. “Wij waren de Israëli’s, die steeds op vrede, evenwicht en samenwerking met onze buren in Gaza hebben ingezet. De 7^e oktober heeft de illusie van een vreedzaam samengaan duurzaam verwoest.”

Martin Sessler uit de kibboets Magen, dicht bij de grens met Gaza gelegen, heeft zich als godsdienstleraar lange tijd ingezet voor de interreligieuze dialoog en gepleit die dialoog in de geest van verzoening te blijven voeren. Echter, ook hij koestert nu nog nauwelijks hoop dat de situatie aan de grens zich in de nabije toekomst stabiliseert, rustig wordt. “Ik voel me momenteel niet veilig in onze kibboets. En ik denk dat er verdere aanvallen volgen. Maar natuurlijk blijven we hier.”

Zo denkt ook de vrijgekomen Gadi Mozes erover. Hij werd 482 dagen in de Gazastrook gevangengehouden. Gazi verloor zijn echtgenote bij de overval van Hamas. Toch wil hij op zijn hoge leeftijd niet van opgeven weten: “Sinds ik terug ben, werk ik aan de wederopbouw van onze kibboets.”

Eén ding heeft de studiereis duidelijk aangetoond, evalueert Stephan Grigat: “De 7^e oktober, de grootste massamoord op Jodinnen en Joden sinds de Shoah, markeert een cesuur voor de Israëlische samenleving. Het veiligheidsgevoel van zijn inwoners liep een fundamentele schok op. En voor velen is de 7^e oktober tot op heden niet voorbij.”

Vandaar ook zijn oproep aan westerlingen deze ontwikkeling sterker in het oog te houden. “Hoezeer de massamoorden en pogroms van 7 oktober een cesuur inhouden, lijkt mij in de Duitse maatschappij en in de verslaggeving nog altijd niet aangekomen te zijn. De bezoeken en ontmoetingen hebben mij nogmaals duidelijk gemaakt hoe noodzakelijk een discussie ook daarover is, in hoeverre de 7^e oktober een inkeping voor de kritiek op het antisemitisme en de discussie over het Midden-Oosten in Duitsland betekent – of zou moeten betekenen.”

En dat geldt beslist niet alleen voor onze oosterburen! Ook in Nederland is deze bezinning op de gevolgen van het bloedbad van Hamas van 7 oktober 2023 voor de Israëlische maatschappij en daarbij voor de toekomst van het Midden-Oosten hoogst urgent. Zeker met het oog op de demonische viering daarvan op Nederlands grondgebied.

Bron: artikel op website Katho – Katholische Hochschule Nordrhein-Westfalen onder de titel “Nach der Zäsur. Begegnungen in Israel nach dem 7. Oktober, 17.04.2025/Aachen