“Antisemitisme is sinds jaren een wijdverbreid verschijnsel. Politici en activisten uit verschillende kampen maken elkaar zwart als “marionetten van Joodse kringen”, populaire series op televisie brengen antisemitisme Turkse huiskamers binnen en een van de invloedrijkste breinen van het Turkse antisemitisme -Necip Fazil Kisakürek- wordt door staatspresident tot nationaal dichter verkozen.” Deze deprimerende situatieschets stamt van de Duitse turkologe Corry Guttstadt.
De Turkije-specialist doet dat in de papieren editie van de Jüdische Allgemeine van 10 april 2025. Daarin wijdt Guttstadt een bijzonder waarderend en waardevol in memoriam aan de Joods-Turkse auteur/vertaler/journaliste Liz Behmoaras (1950-2025) onder de titel “Die Optimistin” (De optimiste). Die titel slaat terug op de wens van de overledene op betere tijden voor de Joodse gemeenschap in haar geboorteland. “De actuele situatie in Turkije geeft overigens weinig aanleiding tot deze hoop”, constateert insider Guttstadt. Onder haar redactie verscheen de imponerende bundel “Antisemitismus in und aus der Türkei”, Hamburg, 2023.
Sinds de terreuroverval van Hamas op Israël van 7 oktober 2023 manifesteert de Jodenhaat in Turkije zich nog agressiever, argumenteert de wetenschapster. Ze haalt daarbij het dagblad Yeni Şafak aan. Die krant, die als pro-Erdogan geldt, kopte kort na deze weerzinwekkende massamoord op weerloze Israëlische burgers van alle leeftijden: “De wereld moet dit virus (de Joden) vernietigen.”
Bedreigingen van Joden stapelden zich op, vervolgt Guttstadt. “Synagogen werden met opschriften zoals “katil” (moordenaars) of bloedrode handafdrukken geschonden en meerdere islamistische kranten eisten de ontneming van het staatsburgerschap van Turkse Joden.”
In dit antisemitische klimaat proberen veel Joden zich zoveel onzichtbaar te maken, meldt de turkologe. Publieke bijeenkomsten van de Joodse gemeenschap vinden derhalve niet plaats. Duizenden Turkse Joden hebben de afgelopen jaren het land verlaten. “De oorzaak hiervoor zijn naast de antisemitische hetze ook de repressieve politieke situatie en de aanhoudende economische crisis”, licht Guttstadt toe. “Het aantal in Turkije gebleven Joden ligt intussen onder 10.000.”
Corry Guttstadt spreekt in haar empathische nagedachtenis van Liz Behmoaras de wens uit dat op zijn minst enige van haar werken hun weg eindelijk naar de Duitse lezer zullen vinden. De overleden schrijfster bleef ondanks alle uitingen van Jodenhaat Turkije trouw -ook haar zonen wonen in het buitenland- en werkte onverdroten verder, “ook toen ze al tegen de kankerziekte streed” (Guttstadt).
Bron: artikel van Turkije-expert Corry Guttstadt in de Jüdische Allgemeine van 10 april 2025 onder de titel “Die Optimistin”, met als ondertitel “Liz Behmoaras schrieb über das jüdische Leben im Land – und für das Miteinander. Ein Nachruf”.
Noot van de redactie: op het beeld van Joden in de Turkse literatuur komen we nog terug door aandacht te besteden aan de bijdrage van Liz Behmoaras, “Begegnet man Juden in der türkischen Literatur…” aan de genoemde bundel “Antisemitismus in und aus der Türkei” onder redactie van Corry Guttstadt onder medewerking van Sonja Galler, Hamburg 2023.
Reactie plaatsen
Reacties