“Wij beleven deze uitsluiting louter en alleen omdat we Joden zijn!”

“Joden en Jodinnen leven altijd al, maar nu weer duidelijk toegespitst, onder permanente bedreiging. En dat alleen omdat ze Joden zijn.” Deze aangrijpende passage staat in een bijdrage van een anonieme Jodin uit Karlsruhe aan een themanummer over antisemitisme in de uitgave “Rechts.Geschehen” van de Dokumentationsstelle Rechtsextremismus, Landesarchiv Baden-Württemberg.

De redactie van het speciale nummer schrijft ter introductie van de hartenkreet van de Jodin: “De auteur van deze bijdrage woont in Karlsruhe, ze is moeder van drie zonen en grootmoeder van vijf kleinkinderen. Reële bedreiging, zegt ze, ontstaat, wanneer wij ons als Jodin of Jood te kennen geven en niet meer onder de radar blijven. Derhalve verzocht zij ter bescherming van haar persoon en haar familie deze bijdrage zonder naam te publiceren.” De titel boven de bijdrage luidt: “Ein anhaltender Schmerz” ofwel “Een aanhoudende pijn”.

De schrijfster is geboren in 1950, in een Latijns-Amerikaans land. Naar dit continent vluchtte zowel de Joodse familie aan vaders- als van moederzijde. Zelf groeide ze op in Duitsland. Speelde tussen de oorlogsruïnes. Zag oorlogsinvaliden met één been of arm. Kreeg ook telkens weer te horen dat “wij Joods zijn”. Ving uit de gesprekken van volwassenen om haar heen woorden op als “nazi’s”, “deportaties”, “Auschwitz”, “antisemitisme”, “doodsangst” en “Israël, Israël, Israël”.

“Het kind voelt zich door deze woorden bedreigd”, herinnert zich de anoniemen Jodin. “Fysiek geraakt, gewond. Slechts “Israël”, dit woord is gekoppeld aan licht, vertrouwen, hoop. Het kind vat intuïtief het motto: Als het hier in Duitsland weer niet gaat, dan…”

De volgende alinea in de bijdrage markeert de cesuur in het leven van deze Jodin uit Karlsruhe: “De daarmee verbonden, diep ingeschreven veiligheidsbelofte (in de zin van een levensverzekering) eindigt op 7 oktober 2023 met de monsterlijke terreur van Hamas.”

En daarna in Duitsland? Een korte, indringende vraag van haar kant. Een al te vaak weinig eenduidige veroordeling van de Hamas-terreur volgt en binnen de kortste tijd worden oorzaak en gevolg niet meer onderscheiden. Het effect van “een spoedig al luider zwijgende meerderheid” op de Joodse gemeenschap in Duitsland is “een gevoel van eenzaamheid”. Vriendschappen houden in deze moeilijke situatie niet meer stand.

Een ronduit beklemmende situatie: “Jodinnen en Joden leven altijd al, maar nu weer duidelijk toegespitst, onder permanente bedreiging. En dat alleen omdat ze Joden zijn. Niet omdat zij dit of dat doen of laten, niet omdat zij deze of gene mening hebben. Nee, wij beleven deze uitsluiting louter en alleen omdat we Joden zijn!”

Wat dan? “Wat blijft, is een aanhoudende pijn. Die is evident en toont: Niets is verleden tijd, niets is voorbij en tenslotte is niets waarachtig verzoend.”

Bron: Rechts.Geschehen 10 – Themenschwerpunkt Antisemitismus, Landesarchiv Baden-Württemberg, Dokumentationsstelle Rechtsextremismus.