Drie strijdbare Duits-Joodse studentenleiders die niet wegduiken voor Jodenhaat

De Joodse gemeenschap in Duitsland mag zich gelukkig prijzen. Zij telt moedige twintigers in haar midden, die als woordvoerders van Joodse studentenorganisaties niet wensen te wijken voor Jodenhaat op universiteiten. Marc Felix Serrao, correspondent van de Neue Zürcher Zeitung (NZZ), sprak met drie van hen. Onder de kop (een letterlijk citaat uit het interview) “De antisemitische minderheid kan uitrazen aan de uni’s – de meeste studenten en professoren bieden niet eens meer een vleugje verzet.”

De eerste vraag van Serrao betreft de situatie aan de hogescholen. De Berlijnse student medicijnen Noam Petri (20) kenschetst die als schrikbarend. Dat slaat vooral op de strakke organisatie van pro-Palestijnse demonstraties en de bezetting van collegezalen. Nicole Pastuhoff (24), studente politieke wetenschap in Duisburg, rept van “een wegduiken” van de universitaire bestuurders. Die zeggen tegen antisemitisme te zijn, maar niet (willen) optreden tegen een antisemitische demo op of voor de campus. Onder het mom van “autonoom studentenactivisme”.

Pastuhoff herinnert zich hoe bij het prille begin van haar studie (herfst 2022) medestudenten in een kroeg haar intensief vragen stelden over haar Joodse achtergrond. Ook over hoe zij tegenover Israël stond. De studente hoopte zo anti-Joodse vooroordelen weg te kunnen nemen. Sommigen hadden immers nog nooit een Jood ontmoet. “Maar vervolgens heeft niemand van hen ooit weer met mij gesproken.”

Toen de universiteit in Duisburg pal na de pogrom van 7 oktober een solidariteitsbetuiging met Israël op Instagram plaatste, deed Nicole dat erg goed. Echter, al snel verschenen er commentaren onder, waarin velen gewoon de terreurdaden van Hamas verheerlijkten. “Extreem”, commentarieert Pastuhoff. “In de Whatsapp-groep van mijn studierichting werd onze hogeschool vanwege die solidariteitsbetuiging als “vuile-Joden-uni” aangeduid.”

Medegesprekspartner Rebecca Vaneeva (24, studente sociale economie in Hamburg) typeert haar faculteit als zeer links en zeer antikoloniaal. In de gebouwen van haar universiteit vinden bijeenkomsten plaats van antisemitische groepen als Thawra en Students for Palestine. Hoe zulke groepen binnenkomen? “Door partners aan de uni”, luidt Rebecca’s even simpele als logische antwoord. Via een links-radicale studentenorganisatie dus.

Dat sluit aan bij de observatie van Nicole over het zogenoemde “autonome studentenactivisme”. Exact onder deze noemer vinden bijeenkomsten plaats die klip en klaar antisemitisch zijn. “Op mijn campus in Hamburg is dat sinds de 7^e oktober permanent het geval”, informeert Rebecca. Inclusief graffiti die zionisme gelijkstellen aan fascisme en Israël belasteren als “apartheidsstaat” en “kindermoordenaarsstaat”. Overigens verdwijnen die verwerpelijke graffiti altijd weer heel snel in Hamburg. “Dat ligt er ook aan, dat ik en anderen permanent druk uitoefenen.” Over Joodse weerbaarheid gesproken!

Bijzonder deprimerend is het relaas van Noam Petri over de intimidatietactieken uit het pro-Palestijnse kamp in Berlijn. Je zou als Joodse studenten maar toegebruld krijgen: “Zionisten eruit, dit is onze universiteit!” Of je wordt zoals de Israëlische student Lahav Shapira bijkans doodgeslagen. Daarvoor was hij gefilmd en hadden ze video’s en beelden online geplaatst. Van weer een andere Joodse student werd diens mobiele nummer op een toilet geschreven. Sindsdien ontvangt hij telefonisch of anderszins dreigementen, bijvoorbeeld in de zin van dat hij spoedig een beugel draagt.

”Zulke voorvallen komen sinds 7 oktober overal in Duitsland voor”, onderstreept Petri. Hij voegt daar nog drie incidenten aan toe: in Leipzig werd een student geschopt omdat hij protesteerde tegen de bezetting van zijn uni; in Hamburg werd tijdens een lezing over antisemitisme iemand uit het publiek in het gezicht geslagen; aan de uni Bonn werd een studente bij een samenkomst welhaast gewurgd.

Gelukkig heeft zij zelf nog geen geweld meegemaakt, reageert Pastuhoff. In Nordrhein-Westfalen zijn er juist heel vaak blokkades. Studenten, ongeacht of ze Joods zijn of niet, wordt de toegang tot universitaire gebouwen ontzegd op verdenking dat zij zionistisch zijn.

In de publieke discussie over pro-Palestijnse agitatie op de universiteiten wordt een belangrijk aspect onvoldoende belicht, stelt Naom Petri. En dat zijn de vele sympathisanten van Hamas. In de Duitse media wordt telkens weer beweerd dat demonstranten vooral protesteren tegen de Israëlische regering of voor een wapenstilstand. “Dat is in zeer veel gevallen fout.” Vervolgens somt Petri bewegingen  op als “Gruppe Young Struggle” die de massamoord van Hamas op 7 oktober als “bevrijdingsstrijd” betitelen of Zora, een organisatie voor vrouwenrechten, die in Duitsland de propaganda van de Palestijnse terreurgoep PFLP verbreidt. En wat te denken van pro-Palestijnse studenten die samenwerken met de vereniging “Palestine Speaks”, die 7 oktober viert als “revolutionaire dag”.

Op de vraag hoe groot de invloed is van buitenlandse organisaties in het pro-Palestijnse studentenmilieu antwoordt Nicole Pastuhoff heel direct: “Die is groot.” Ook zij noemt Zora, die in Nordrhein-Westfalen enorm in de weer was met het uitdelen van flyers, waarop stond dat de aanval van 7 oktober een vrijheidsstrijd voor Palestijnse vrouwen was geweest. Nicole: “Serieus? Verkrachtingen als vrijheidsstrijd voor vrouwen?” Groepen zoals Zora opereren heel sluw. Ze infiltreren op de hogescholen via sympathisanten, die officieel demonstraties melden/aanvragen en Zora en consorten varen dan mee als co-organisatoren. Bij de organisatie horen de verstrekking van handleidingen hoe met de politie om te gaan en welke slogans net niet strafbaar zijn…

Zodoende kan “een antisemitische minderheid op de universiteiten uitrazen”, constateert Noam Petri met leedwezen. “De meeste studenten en professoren bieden niet eens meer een vleugje weerstand.” Rebecca Vaneeva valt hem helemaal bij: “Dat klopt. De tegenwind is nihil.” Dat is het eigenlijke probleem, zo gaat Petri verder. “Het gaat toch niet om de universiteiten of om ons Joden. Het Westen heeft verleerd zijn waarden te verdedigen. Het laat zich zonder strijd uithollen.”

Rebecca Vaneeva heeft ook een verklaring voor de vergaande academische passiviteit versus de antisemitische excessen notabene op eigen grondgebied: “Velen zijn bang zelf doelwit te worden. Die willen het niet aan de stok krijgen met die luide minderheid en haar linkse of links-liberale voorsprekers. Die hebben er geen zin in om als racist of extreem rechts te worden uitgescholden.”

Het is evident: de drie geïnterviewde Joodse studentenleiders zien zich wel met aanzienlijk ernstigere consequenties van hun stellingname tegen Jodenhaat op de campus geconfronteerd. Verbaal, psychisch en fysiek antisemitisme is aan de orde van de dag. Dat roept bij NZZ-redacteur Maec Felix Serrao twee elementaire vragen op. Hoe beschermen zij zichzelf en ook reageren hun families en vrienden op hun vooruitgeschoven posities in de strijd tegen antisemitisme?

Op de eerste vraag geeft Naom Petri te kennen bezettingen van universiteitsgebouwen te mijden en onder een schuilnaam een taxi te bestellen. Nicole Pastuhoff gaat alleen naar tegendemonstraties op andere universiteiten. En Rebecca Vaneeva sloeg tot haar grote spijt de algemene collegereeks van haar universiteit maar over. Voor ordeverstoringen zorgden steevast groepen uit het protestkamp. “Daar kent men mijn gezicht.” In de trein of bus spreekt ze nooit over haar inzet voor de Joodse studentenorganisatie in Noord-Duitsland.

Alle drie Joodse studenten erkennen ruiterlijk dat hun families zich zorgen maakten/maken over hun betrokkenheid bij het academisch strijdtoneel. Echter, echter, Nicole Pastuhoff vertelt dat haar familie intussen dankbaar is voor haar engagement. “Ik praat vaak met mijn oma. Voor haar is het mooi te zien dat wij jongeren veel meer handelend optreden dan haar generatie.” Bij Naom Petri zijn de reacties uit onmiddellijke omgeving ambivalent. Naast de zorgen van zijn ouders en grootouders, zijn velen ook blij dat “de jonge Joodse generatie moedig is”.  Ook Rebecca Vaneeva krijgt veel bijval. Ze zegt ferm: “Wij Joden hebben sterke spreeksters en sprekers nodig. En zie ik het als mijn taak een van deze mensen te zijn.”

In het bijzonder informatieve interview van Marc Felix Serrao tekent Nicole Pastuhoff voor een scène die de complexiteit van Joods leven in het hedendaagse Duitsland haarscherp voor ogen stelt: “Ik heb recent aan een kassa een verkoopster met een heel bijzondere ketting met davidsster gezien. Ik heb haar direct aangesproken. ‘O mijn God, het maakt me gelukkig en trots dat je je ketting zo openlijk draagt.’ En zij: ‘Ik heb hier overal camera’s, ik ben veilig.’”

Tien jaar geleden al schreef antisemitisme-onderzoeker prof. dr. Monika Schwarz-Friesel over “de normalisering van antisemitisme”. Om nooit aan te wennen. Nergens ter wereld.