Zeven impressies, zeven stemmen van Joodse studenten in Duitsland

“Ik heb werkelijk medestudenten die nog altijd niet met mij praten. De meesten gaan mij uit de weg.” De ervaring van een Joodse studente in Duitsland, Naomi uit Düsseldorf. In het nieuwe situatierapport over antisemitisme op Duitse hogescholen zijn heel toepasselijk de impressies, de stemmen van zeven studenten opgenomen onder de titels “Antisemitisme als nieuwe status quo” en “Dagelijks campusleven vanuit Joods perspectief”. Enkele citaten.

Alon uit Stuttgart meldt kort en bondig: “Een student wordt na drie mislukte pogingen van de universiteit verwijderd. Hoeveel mislukte pogingen waren er al op onze universiteiten in de omgang met antisemitisme?”

Alexander uit Chemnitz mag vooralsnog niet klagen: “Ik leef nog op een eiland van gelukzaligheid. Toch heb ik voortdurend angst dat mijn geluk spoedig zal kunnen verdwijnen en ik dan dezelfde beelden zoals in Berlijn zal moeten meemaken.”

Aviva uit München geeft heel plastisch de angstgevoelens van Joodse mensen weer, vooral wanneer zij worden opgeschrikt door harde geluiden: “Als ik op de universiteit was, heb ik echt steeds om me heen gekeken wanneer er ergens een voorwerp met lawaai omviel. Deze geluiden hebben me steeds super verdrietig gemaakt. Als ik op de universiteit was, heette dat voor mij: Okay, ik moet er simpelweg zijn om iets te checken, iets na te komen en die tentamenperiode achter de rug te hebben. Minder voor het gevoel om met plezier naar de universiteit te gaan.”

Sima uit Essen heeft veel Joodse vrienden en onderhoudt ook veel contacten met Israël, omdat ze daar heeft gewoon en gestudeerd. Als ze daarover aan studiegenoten in Duitsland vertelde, bijvoorbeeld over de oorlogsssituatie in Israël, hadden die vaak geen idee. Ze vertelt: “Er waren enkele studenten die niet naar de universiteit durfden te gaan, dus hebben wij naar ruimtes gezocht en overlegd hoe met de actuele situatie om te gaan. Al onze bijeenkomsten moesten wij afzeggen en veiligheidsconcepten voorleggen om die desalniettemin te kunnen beleggen.”

Daniël uit Frankfurt zag hoe na 7 oktober 2023 (bloedbad Hamas) “vele extremistische organisaties dat als startschot benutten om haat, hetze en openlijke sympathieën voor Hamas en het islamisme via sociale media acceptabel te maken, alsook op de terreinen van de universiteit. Duidelijk bleek dat de protesterenden al diegenen willen uitsluiten die zich niet wensen te conformeren aan hun antisemitische opstelling.”

Rebecca uit Hamburg raakte zeer gedeprimeerd door de situatie op de universiteit: “Er is een luide minderheid die op de campus domineert en een luide zwijgende meerderheid. Er bestaan geen reguleringen voor bijeenkomsten, die door studenten worden aangeboden. Zo weten antisemitische sprekers en initiatieven heel gemakkelijk op de campus te komen. Er is geen meldpunt voor antisemitische incidenten, conform de IHRA-definitie. Bijeenkomsten over het thema antisemitisme, georganiseerd door de universiteit, moeten vanwege relschoppers onder politietoezicht plaatsvinden.”

Naomi uit Düsseldorf lucht ruimschoots haar gemoed, een exposé dat veel, ja alle universiteitsbestuurders onder ogen zou moeten komen, en dat evengoed in Nederland: “Ik heb werkelijk medestudenten die nog altijd niet mij praten. De meesten gaan mij uit de weg. Er zijn verschillende mensen die mij niet meer via de sociale media volgen of telkens weer mij met een dubbele maatstaf meten. En het probleem is, dat deze persoon eigenlijk geen flauw benul heeft en desondanks zulke bijdragen post. Echter, ik kan dat moeilijk bekritiseren, omdat wij sociale wetenschappen studeren en de mensen dan zeggen: “Ik heb wat gelezen, ik ben toch geïnformeerd.” Ik had ook al meermaals momenten dat ik naar college moest en bij mezelf dacht: “Ik ga liever niet naar dit college”. Ik wist immers dat er verschillende mensen zouden zijn, die niet met mij spreken. Bovendien waren er graffiti op de universiteit. Daarover kwamen ernstige klachten binnen, zodat die verwijderd werden. De situatie is wel een beetje lastig. (…) De 7^e oktober kwam en tegelijkertijd begon de universiteit. Het ging allemaal zo snel en er was geen tijd om alles te verwerken. Het overkwam ons allen als een tsunami, het water liep terug en dan spoelde alles over ons. Overal, ook in de diaspora.”

Bron: het zeer lezenswaardige rapport “Lagebericht Antisemitismus an deutschen Hochschulen”, uitgebracht door het American Jewish Committee Berlijn, Lawrence and Lee Ramer Institute for German-Jewish Relations en de Jüdische Studierendenunion Deutschland op donderdag 27 februari 2025.