7 oktober 2024 nadert alweer. Een onheilspellende datum. Een jaar immers na het monsterlijke bloedbad dat de Palestijnse terreurorganisatie Hamas aanrichtte op Israëlisch grondgebied. De Frankfurter Allgemeine (FAZ) sprak met twee bestuursleden van de Joodse gemeente in Frankfurt. Het meest ontstellende in die dagen: “Het zwijgen. Het luide zwijgen.”
Marc Grünbaum (54) en Benjamin Graumann (42) maken beiden deel uit van het bestuur van de Joodse gemeente in Frankfurt. FAZ keek met hen terug en vooruit op de datum 7 oktober. Voor Graumann “een dag om nooit te vergeten, precies zoals 11 september” en voor Grünbaum “was het onvoorstelbaar wat daar gebeurde”.
Meteen ook rezen de vragen: “Hoe moeten we als gemeente hierop reageren? Hoe kunnen wij onze gemeenteleden beschermen? Wat doen we als de kinderen morgen weer naar school gaan?” Nog op dezelfde dag organiseerde de Joodse gemeente in Frankfurt een spontane bijeenkomst op de Römerberg. “De eerste demonstratie in geheel Duitsland.”
In goed overleg met de politie en de regering besloot de Joodse gemeente de school open te houden. “Concrete waarschuwingen waren er nog niet.” Ook begreep het bestuur dat de situatie speciale pedagogische aandacht voor de kinderen vergde. Grünbaum: “Het raakte zelfs de allerkleinsten. Op de kleuterschool spraken een drie- en een vierjarige over de vakantiebestemming van hun families. De driejarige zei dat ze naar Israël gingen. En de vierjarige antwoordde: Maar daar is toch de dood.”
De FAZ wilde van Graumann en Grünbaum weten wat hen op die vreselijke 7e oktober en de dagen erna het meeste verbijsterde, veel leed berokkende. Op die bijzonder eerlijke, maar tegelijkertijd ook zo bijzonder pijnlijke vraag gaat met name Graumann diep in: “Het zwijgen. Het luide zwijgen. Het pijnlijke zwijgen van heel velen in de samenleving, die niet gereageerd hebben, die toen reeds gepoogd hebben beide kanten te willen zien. Dat gebeurde lang voordat het Israëlische leger überhaupt op de aanslag van Hamas reageerde. Ook het zwijgen op de scholen heeft mij ontsteld.” En op de universiteiten, in de cultuursector, vult Grünbaum aan.
“Dat galmt tot op vandaag na”, gaat Graumann verder. “Velen zeggen, dat wij na de 7e okotber gezien hebben, wie onze vrienden zijn en wie niet. Dat over de ergste pogrom op Joden na de Holocaust gezwegen werd, heeft pijn gedaan.”
Woorden van lof en dankbaarheid klinken daarenetgen wel over “Oberbürgermeister” Mike Josef. Hij was meteen aanwezig bij de allereerste spontane demonstratie en stuurde dagelijks een appje naar de Joodse gemeenschap in Frankfurt: Hoe gaat het met jullie? Blijft staan dat Graumann het tot op heden totaal niet kan bevatten dat de weerzinwekkende terreur van Hamas “niet meer mensen de straat opgedreven heeft”.
Ontgoocheling heerste evenzeer bij de Joodse gemeenschap over het schrijnende gebrek aan solidariteit bij de scholen in Frankfurt met Joodse leerlingen die op 13 oktober massaal thuis moesten blijven vanwege “een dag van toorn” die Hamas had uitgeroepen. Let wel, een wereldwijde jacht op Joden… “Dat niet ter sprake is gebracht dat kinderen uit angst niet naar school kunnen omdat ze Joods zijn, begrijp ik tot vandaag niet”, laakt Graumann.
De schrikwekkende ontlading van Jodenhaat op Duitse straten en niet te vergeten op het internet na 7 oktober plaatst Graumann weliswaar in een historisch kader (de Gaza-oorlogen van 2014 en 2020 leidden al in Frankfurt tot ernstige demonstraties met leuzen als “Joden aan het gas”, inclusief aanslagen op synagogen), maar “de rode lijnen schuiven steeds meer op en daarop wordt veel te weinig en te laat gereageerd”.
Grünbaum noemt als een van de oorzaken het falen van het onderwijssysteem dat met name kinderen uit migrantenmilieus niet meer bereikt. “Ik geloof dat veel leraren inderdaad overbelast zijn. Uit angst voor conflicten roeren ze een thema als antismetisme niet aan”, brengt Graumann in. “Maar problemen niet aan te spreken, is volkomen verkeerd. Wij hebben al vaak onze ondersteuning aangeboden en zijn daarover ook in gesprek met het cultusministerie. Onze gemeente is open, wij organiseren bijeenkomsten met jongeren, bieden rondleidingen door de synagoges aan. We doen, wat we kunnen om in gesprek te komen. Maar het is natuurlijk geen eenrichtingsverkeer. De scholen moeten zeggen: Wij willen dat, wij willen ons het thema stellen.”
Op 7 oktober 2024 komt de Joodse gemeenschap in Frankfurt bewust alleen in eigen kring bijeen, vanaf ’s morgens vroeg al, het tijdstip waarop Hamas haar pogrom begon. “Op deze dag moet het gemeenschapsgevoel in het middelpunt staan”, licht Grünbaum toe.
Beide bestuursleden uiten op verzoek van FAZ ook hun hoop, hun wensen. Voor Graumann luidt die dat “de volgende demonstratie tegen antisemitisme niet weer door de Joodse gemeenschap georganiseerd wordt, maar dat het protest uit de stedelijke gemeenschap zelf voortkomt”. Hij voegt daaraan toe: “Ik wens dat onderkend wordt dat antisemitisme niet alleen een probleem voor Joden vormt, maar een probleem is voor onze democratie, voor onze waarden.”
“Mijn grootste wens is dat de gijzelaars bevrijd worden”, geeft Grünbaum als eerste aan. “Waarschijnlijk moeten we ermee rekenen dat velen van hen al vermoord werden. Maar een heel wezenlijk en belangrijk aspect in het Jodendom is, dat men de lijken krijgt.”
Het boeiende gesprek van de FAZ met de bestuursleden van de Joodse gemeenschap in Frankfurt legt nog een publiek probleem bloot: “Velen begrijpen niet dat wij beiden Duitse staatsburgers zijn. Ze snappen niet dat wij niet de regering in Israël bedoelen, maar de Duitse regering, wanneer we zeggen dat we ons zorgen maken over onze regering. Dan zijn we weer aanbeland bij het thema onderwijs en voorlichting: er moet nog veel meer bewustzijn worden gewekt voor het feit dat er Duitse Joden, Joodse Duitsers zijn, die hier leven, die hier werken, belasting betalen, bijdragen leveren aan de stedelijke samenleving, Wij hebben ons een thuis opgebouwd, dat niet alleen ons, maar ook het thuis van onze kinderen moet blijven.”
Reactie plaatsen
Reacties