Iran-expert Abbas Milani denkt dat China en Rusland geen nucleair bewapend Iran wensen. “China heeft betrekkingen met Saoedi-Arabië, dat ook geen Iraanse bom wil”, verklaart hij in Jungle World. “Ik durf te wedden dat Saoedi-Arabië in zo’n scenario binnen weken dit voorbeeld zou volgen. En als ze een bom moeten kopen, zullen ze dat doen.”
Miliani volgt het Iraanse atoomprogramma op de voet. De onderzoeker constateert dat hij het regime in Teheran nog nooit zo openlijk over de optie van een bom heeft horen spreken. Uitspraken dat Iran de capaciteiten daarvoor bezit en slechts luttele dagen nodig heeft om die te effectueren, dienen Israël van aanvallen op de Iraanse atoominstallaties te weerhouden.
Niet bij geval zijn recent berichten in de Iraanse media opgedoken dat Iran in de woestijn ver weg van Teheran een bom test. Technologie en passende draagraketten zijn voorhanden, zegt de Iran-kenner. Echter, anderzijds is het regime er diep van overtuigd dat het geen overlevingskans heeft in een open oorlog met Israël, de VS en mogelijkerwijs enkele Europese landen, oppert Milani. Kortom, het draait om puur zelfbehoud.
Zonder pardon poneert de hoogleraar van de Californische Stanford University dat de VS al tientallen jaren geen Iran-strategie hebben. Washington reageert immer slechts op nieuwe crises. Samen met Europa hebben de VS een illusoire Iran-politiek bedreven, benadrukt Miliani. Dit beleid ging van de verontstelling uit dat de machthebbers van de Islamitische Republiek rationeel zouden handelen: westerse concessies moesten Iran van zijn terreur- en atomaire pad afbrengen. “Maar het regime heeft systematisch getoond dat het het Westen te slim af kan zijn, zolang dat zich aan deze illusies overgeeft.”
Jungle World vroeg Abbas Milani naar de reactie van de Iraanse bevolking op de Hamas-terreur van 7 oktober 2023 en de daaropvolgende oorlog in Gaza. Zijn observaties zijn anekdotisch geeft de vakman meteen aan. Betrouwbare peilingen zijn immers onmogelijk in Iran. Maar alles duidt erop dat de grote meerderheid in Iran de politiek van permanente confrontatie met Israël afwijst. Volgens Milani zitten de meeste mensen in Iran op de strategische lijn van het vroegere sjah-bewind tegenover de Joodse staat: onder erkenning van de Palestijnse rechten desalniettemin nauwe betrekkingen met Israël onderhouden.
Abbas Milani verheelt niet dat in Iran ook beschamende Jodenhaat voorkwam. “Echter, ook vele, vele voorbeelden van een goede verstandhouding met de Joodse bevolking. De Iraanse regering heeft onder sjah Reza Pahlevi bijna alle Iraanse en ook duizenden andere Joden en Jodinnen voor de Holocaust gered.”
De wetenschapper onderstreept dat het regime van de Islamitische Republiek zijn vernietigingsdreigementen richting Israël rechtvaardigt met een beroep op de Palestijnse zaak. Daarbij gaat het bij Hamas niet om een Palestijnse, maar islamitische staat in Palestina. “De meerderheid van de mensen in Iran ondersteunt dat niet. Vandaar de leus bij protesten: “Noch Gaza, noch Libanon, lang leve Iran”.”
Zou bij een Israëlische tegenaanval als vergelding voor de jongste Iraanse rakettenregen op de Joodse staat een nationalistische reactie onder de bevolking ontstaan? Contra Israël? Professor Milani verwacht dat absoluut niet. “Ik betwijfel dat zich vandaag de dag velen zouden aansluiten bij de strijd tegen Israël. Het regime kan zich niet verlaten op de steun van de bevolking. Ik ontvang geloofwaardige berichten dat enigen -het getal kan ik niet inschatten- de dood van Hassan Nasrallah hebben gevierd, omdat hij geld van Iran nam om daarmee de Libanese en uiteindelijk ook de Iraanse bevolking te schaden. In geval van een aanval zal de basis van steun voor regime nog wel verder inkrimpen.”
Overigens voorziet Milani niet dat het Iraanse regime bij een Israëlische aanval zal ineenstorten. Het regime zal alle schade afwentelen op de bevolking. “De gedode kinderen zouden niet de kinderen van de mollahs of de Revolutionaire Gardisten zijn, maar van de gewone bevolking. Het regime stoort dat niet. Integendeel, doden zijn nuttig voor de propagandamachinerie.”
Deze beschouwing voert de expert terug naar de elementaire vraag over een Iran-strategie. Hij ziet die slechts in de westerse ondersteuning van de Iraanse bevolking bij de oprichting van een democratisch en seculier Iran. Dat vergt, zo voegt hij eraan toe, een zorgvuldige afweging van elke taktische zet in deze richting.
Met klem betuigt Milani: “De instelling van een democratie is evenwel de aangelegenheid van de Iraanse bevolking zelf. Het huidige regime beschouwt de mensen als minderjarigen, die een voogd nodig hebben. Maar de Iraniërs hebben geen toezicht nodig, noch van mensen met een tulband, noch van buitenlandse machten.”
Nogmaals: wat kan het Westen doen voor de democratische aspiraties van het merendeel van de Iraanse bevolking? Het advies van Abbas Milani is duidelijk: volop steun verlenen aan democratisch bewegingen in Iran, voorop de uiterst vitale Iraanse vrouwenbeweging én tegelijk een confrontatiepolitiek voeren tegen het mollahbewind, dat niet langer mag en kan wegkomen met zijn moorden in Europa en de gijzeling van Europese burgers in Iran. “Wanneer het regime internationaal niet meer met zijn slechtste gedrag wegkomt, zal het vroeger of later ook in Iran van de bevolking horen dat het niet meer verdergaat.”
Slot van een tweeluik over interview met Iran-expert Abbas Milani in het Duitse magazine Jungle World (2024/42), waarbij Jonathan Weckerle de vragen stelde.
Reactie plaatsen
Reacties